Arpacık, halk arasında "itdirseği" olarak bilinen, göz kapağını etkileyen enfeksiyonlar sonucu göz kapağı çevresindeki meibomian bezlerinde meydana gelen tıkanmalarla oluşan iltihaplı oluşumlardır. Tıp alanında bu duruma hordeolum denir. Meibomian bezleri, göz kapaklarının alt ve üst kısımlarında yer alarak göz kurumasını engelleyen bezlerdir. Bu bezler alt göz kapağında 8 adet, üst göz kapağında ise 12 adet bulunur. Enfeksiyon nedeniyle bölgede içi irinle dolu olan ağrılı şişlikler oluşur. Bu oluşumlar bazen kendiliğinden iyileşse de, bazen dışarıdan müdahale gerekebilir.

Göz kapağı çevresinde oluşan arpacıkların sebepleri arasında çeşitli faktörler bulunmaktadır:

Göz kapağının dışında meydana gelen iltihaplı oluşumların teşhisi ve tedavisi genellikle daha kolaydır. Ancak göz kapağı içinde meydana gelen şişliklerin teşhisi zor olabilir ve tedavisi daha karmaşık olabilir. İçteki arpacığı tanımlamak için göz kapağının dışarıya doğru çevrilmesi gerekebilir. Bu durumda olan kişilerde ışığa hassasiyet artar, göz sulanması, ağrı ve yanma hissi olabilir.

Gözlerinde ve göz kapaklarında arpacık sorunu yaşayan kişiler, bu bölgeye sıcak suyla ıslattıkları pamukla pansuman yapmalı ve iltihaplı oluşumun patlamasına yardımcı olmalıdır. Bu uygulama gün içinde 3-4 defa tekrarlanabilir. Bu şekilde hem bölgedeki kan dolaşımı hızlanacak hem de yağ bezlerinin ağızları temizlenecektir, bu da iltihabın dağılmasını engelleyecektir. Arpacık erken dönemde teşhis edilirse, haricen kullanılacak antibiyotikli merhem ve damlalar 2-3 gün içinde faydasını gösterebilir. Bu süreçte arpacığın sıkılmaması ve gözlerin ovuşturulmaması önemlidir, çünkü bu iltihabın çevreye yayılmasına neden olabilir. Bir haftanın içinde geçmeyen ve iyileşme göstermeyen arpacıklar için mutlaka doktora başvurulmalıdır. Özellikle göz kapağı tamamen şişmiş ve kızarık görünümdeyse, kıl kökünde iltihap bulunuyorsa ihmal edilmemelidir.

Arpacığın tedavisinde oluşumu önlemek önemlidir. Kişilerin vücut direncini artırmaları, bu oluşumların önlenmesinde faydalı olacaktır. Arpacık mikrobik kökenli olduğundan, yeniden oluşması mümkündür. Bu nedenle bağışıklık sistemi güçlendirilmeli, uyku düzenine dikkat edilmeli, güneşte fazla kalınmamalı ve temizliği yeterince sağlanmamış ortamlarda bulunmamaya özen gösterilmelidir. Arpacığın sıkça tekrarlaması, yani kronikleşmesi durumunda ilaç tedavisi bile fayda etmeyebilir. Bu durumda cerrahi müdahale yapılarak, iltihabın akıtılması gerekebilir. Bu sorun genetik bir rahatsızlık olmasa da, aynı yerde yaşayan kişiler hijyene özen göstermelidir. Ortak kullanılan eşyalar, özellikle havlu ve yastık gibi eşyalar, dikkatlice kullanılmalıdır.